Als psychotherapeut sta ik in de traditie van vier inspirerende voorgangers – mijn geestlijk vaders-, elk met de letter “D” die hun naam draagt: Habib Davanloo, Kazimierz Dabrowski, Rick Doblin en Dick Schwarz. Via deze “vier D’s” geef ik vorm aan mijn benadering: Ieder van hen heeft mij geleerd hoe we op fundamentele lagen van de psyche kunnen werken, én hoe we groei, verandering en heling kunnen bevorderen. Hieronder lees je hoe elk van deze vier stromingen oorsprong geeft aan mijn werkwijze.

Davanloo: Intensive Short-Term Dynamic Psychotherapy (ISTDP)

In de jaren ’70 van de vorige eeuw, ontwikkelde Davanloo (Een Canadese psychiater van Iraanse afkomst) een directieve, psychodynamische vorm van psychotherapie waarbij hij er vanuit ging dat aan (psychische) klachten onverwerkte onbewuste gevoelens ten grondslag lagen. Gevoelens die getriggerd werden in hechtingstrauma’s en ‘begraven’ moesten worden onder angst en afweer ter bescherming van de eigen innerlijke toestand en de traumatiserende relaties met diegenen waar ze ook afhankelijk van waren. Door actief te interveniëren op afweermechanismen, heel precies de angstregulatie in de gaten te houden en een veilige therapeutische werkrelatie aan te gaan, creëert een ISTDP-therapeut een nieuwe mogelijkheid om onbewuste gevoelens onder ogen te komen en door te werken zodat deze niet meer in klachten hun uitweg hoeven te vinden. 

Vanaf de jaren ’70 zijn veel collega’s door Davanloo geïnspireerd geraakt en zijn er verschillende invalshoeken, accenten en stromingen ontstaan welke allemaal schatplichtig zijn aan de door Davanloo ontwikkelde metapsychologie. De overkoepelende term voor al deze stromingen is: Experiential Dynamic Therapy (EDT). In het boek ‘Emoties doorvoelen’ wat ik met Gerrie Bloothoofd heb geschreven vatten we de EDT als volgt samen: EDT is een integratieve, en transdiagnostische behandelmethode met kenmerken van verschillende andere therapiestromingen: het gaat uit van de eigen verantwoordelijkheid en het zelfhelende vermogen van de patiënt (persoonsgerichte therapie), vraagt aanvankelijk om een actieve houding van de therapeut (directieve therapie), daagt niet-helpende gedachten uit (cognitieve therapie), moedigt aan tot gedragsverandering (gedragstherapie), en hanteert een sterke focus op emotie (zoals bij EFT). Ook is er aandacht voor overdrachts- en tegenoverdrachtsfenomenen (psychodynamische therapie) en voor de gevolgen van (hechtings-)trauma en angstregulatie, ligt er een sterke nadruk op het hier en nu en het niet-oordelen (mindfulness), en op de eigen autonomie, keuzevrijheid en wil van de patiënt (existentiële psychotherapie). 

Ik werk nu ruim 20 jaar met deze bewezen effectieve behandelmethode en geef nu vijf jaar les hierin. Op de site van Allan Abbass kun je een uitgebreide lijst van onderzoeken vinden die de (kosten-)effectiviteit van deze methode staven. 

Dabrowski: Theorie van de positieve desintegratie (TPD)

Dabrowski was een Poolse psychiater die twee wereldoorlogen heeft meegemaakt en daarin voorbeelden van de meeste lage, inhumane gedragingen en meest moreel verhevene, altruïstische instellingen van mensen zag. Dit zette hem aan om een persoonlijkheidstheorie op te stellen waarin een ontwikkeling van ‘lagere’ cognitieve, emotionele en psychologische karaktereigenschappen naar ‘hogere’ karaktereigenschappen werd beschreven. In deze theorie van Positieve Desintegratie worden innerlijke conflicten, verstoringen en existentiële crises gezien als voedingsbodem voor het functioneren op een hoger niveau en zo te komen tot een geïntegreerde, meerlagige ontwikkeling. Hij beschreef vijf ‘Overexcitabilities’ of ‘overprikkelbaarheden’ / ‘intensiteiten’ die bepaalde hoogintelligente en hoogsensitieve mensen vaak in zich hebben (zie hiervoor onder het tabblad ‘Hoogbegaafdheid’). Positieve desintegratie draait om het loslaten van automatische (vaak sociaal aangereikte) normen en het ontwikkelen van een eigen moreel besef. Zelfreflectie en zelfsturing staan centraal: je leert je eigen waarden te onderzoeken en authentiek te leven.

Ik heb ruim zeven jaar ervaring in het leren kennen en toepassen van deze prachtige, gelaagde visie in begeleiding en behandeling. Ik volgde verschillende cursussen en gaf verschillende lezingen en presentaties over deze methode. 

Doblin: Psychedelica geassisteerde therapie

Doblin is oprichter van MAPS (Multidisciplinary Association for Psychedelic Studies) van waaruit hij zich inzet om rigoureus onderzoek op te zetten, met protocollen, veiligheidscirkels en opvolging, zodat psychedelische middelen niet zomaar recreatief, maar juist therapeutisch worden ingezet. Zijn visie: Het gecontroleerd gebruik van bijvoorbeeld Psilocybine, LSD, Ketamine en MDMA kan in een therapeutische setting een diepe heling bevorderen van onder andere PTSS en depressie. Onderzoek toont dat MDMA in combinatie met psychotherapie de angstrespons bij trauma kan verlagen, waardoor cliënten eerdere trauma’s opnieuw kunnen ervaren zonder overweldigd te raken. Dit schept ruimte voor emotionele ontlading en cognitieve herinterpretatie. Het gebruik van MDMA in deze vorm is op dit moment nog alleen toegestaan in een onderzoeksetting. Ketamine kan onder voorwaarden worden ingezet door psychiaters bij therapieresistente depressie. Truffels die psilocybine bevatten zijn legaal en worden op steeds groter wordende schaal ingezet om persoonlijke groei te bevorderen. Onderzoek toont tevens aan dat psilocybine bevattende truffels positieve effecten kunnen hebben op bijvoorbeeld depressie. Het maken van een goed begeleide psychedelische ‘reis’, het vertoeven in een andere staat van bewustzijn, kan zorgen voor een diep contact met jezelf en je eigen innerlijk helend vermogen. 

Sinds 2018 ben ik geïnteresseerd in de toepassing van psychedelica als middel om tot persoonlijke groei te komen. Ik volgde in 2023 de door de Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie geaccrediteerde training voor Mental Health Practitioners bij het Experiential Training Institute. In 2024 volgde ik het Psychedelic-Assisted therapy program bij het Integrative Psychiatry Institute in de Verenigde staten. Naast mijn werk als psychotherapeut ben ik consultant en facilitator psychedelica. 

Dick Schwarz: Internal Family Systems

Schwarz stelt dat mensen die trauma’s meemaken (met name langdurig trauma) verschillende ‘sub-personen’ of ‘delen’ in het bewustzijn ontwikkelen. Het stoelt op het structurele dissociatie model dat bijvoorbeeld door Bessel van der Kolk en Janina Fischer uitgebreid onderzocht en beschreven wordt. Op het moment dat iemand iets traumatisch meemaakt, maakt een gedeelte van het bewustzijn zich ‘los’ om zo de integriteit van het psychische gestel te behouden. Dit klinkt contradictief, maar dit ‘compartimentaliseren’ is een bescherming tegen de overweldiging van de traumatische ervaring (hoe groot of hoe klein ook). Aan de ene kant zijn deze delen erop gericht om de patiënt te beschermen tegen nieuw trauma, maar aan de andere kant staan ze ‘op play en op pauze’. Dit betekent dat ze zijn blijven steken op het moment dat ze ontstonden, vaak op jonge leeftijd. Dit kan op zichzelf problemen veroorzaken omdat delen er van uitgaan dat de trauma’s van vroeger nu nog steeds plaats (dreigen te) vinden. IFS is er op gericht om deze delen te herkennen, hun last door te werken en de innerlijke balans en samenwerking met het Volwassen ‘Self’ te bevorderen. IFS (ook in combinatie met psychedelica) is in de VS aan een grote opmars bezig en begint ook in Nederland steeds meer bekendheid te krijgen.

Op dit moment zijn er nog weinig gedegen opleidingsmogelijkheden in Nederland. Ik heb mijn kennis en ervaring opgedaan in de Psychedelic-Assisted Therapy opleiding in de Verenigde Staten en pas deze methode naar wens en noodzaak toe in mijn behandelingen. 

Samenvattend:

In mijn praktijk combineer ik het beste uit vier wijsheden: de moed om diep te voelen (Davanloo), de bereidheid om te groeien via crises (Dabrowski), het openstaan voor nieuwe bewustzijnstoestanden (Doblin) en het herstellen van innerlijke samenhang (Schwartz). Zo leer je niet alleen symptomen te verminderen, maar werk je aan échte, duurzame verandering—vanuit diepe verbondenheid met jezelf.