Hoogbegaafdheid

In de afgelopen jaren ben ik mij gaan specialiseren in psychotherapie bij personen waar (een vermoeden van) hoogbegaafdheid speelt. Er zijn veel theorieën en ideeën over wat hoogbegaafdheid is, waarbij ik vooral gebruik maak van de definitie en kenmerken zoals die in het Delphi-model door Maud Kooijman – van Thiel in 2008 zijn beschreven. Zij definieert hoogbegaafdheid als volgt: ‘Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.’ Andere trefwoorden die binnen het Delphi-model als kwaliteiten worden benoemd zijn: snel, intens, creatief en complex. 

Psychotherapie bij hoogbegaafdheid vereist specifieke kennis en kunde. De psychotherapeut moet goed in staat zijn aan te sluiten op het niveau waar de hoogbegaafde zich op dat moment bevindt. Hij of zij moet de kwaliteiten bezitten om zeer transparant te kunnen zijn, goed om kunnen gaan met ‘moeilijke’ en directe vragen en extra goed in staat zijn om een veilige ruimte te creëren waarin de hoogbegaafde zichzelf kan zijn, dan wel gaan opzoeken. Doordat er naast hoogbegaafdheid ook vaak hoogsensitiviteit aanwezig is, moet de therapeut rekening kunnen houden met de zeer verfijnde waarneming en een zeer rijk geschakeerd gevoelsleven. Doordat een hoogbegaafde vaak gebruik kan maken van divergerend denken -associatief redeneren , niet lineair denken- moet de psychotherapeut in staat zijn om met de hoogbegaafde mee te kunnen in de verschillende paden, mee kunnen verdwalen, maar tegelijkertijd ook in staat zijn om een goede ankerlijn in de behandeling en het gesprek te creëren en vast te houden. 

Kennis over hoogbegaafdheid, de zogenaamde ‘hardware’ en de verschillende differentiaal diagnostische vragen en problemen met de psychiatrische classificaties van bijvoorbeeld ADHD, autisme en persoonlijkheidsstoornissen zijn essentieel om een goed onderscheid te kunnen maken welke kenmerken of klachten nu precies waar bij horen. Tevens is kennis van de Theorie van Positieve Desintegratie van de Poolse psychiater Kazimierz Dabrowski een verdiepende bron in het begeleiden van hoogbegaafde cliënten. 

Naast het up to date houden van kennis over hoogbegaafdheid, hoogsensitiviteit en psychotherapie ben ik mede-organisator van intervisies voor GGZ-professionals die cliënten behandelen waar (een vermoeden van) hoogbegaafdheid bij speelt die vanuit het Landelijk Kennisnetwerk Psychiatrie en Hoogbegaafdheid worden aangeboden. Heb je meer interesse hierin kijk dan op: https://kennisnetwerkphb.nl/intervisie

Op de website van het Kennisnetwerk psychiatrie en hoogbegaafdheid kun je het webinar terugkijken wat ik in september 2023 gaf over het behandelen van psychische klachten bij hoogbegaafdheid. 

Op 9 maart 2024 gaf ik een workshop tijdens de Masterclass Hoogbegaafdheid, Nederlands Meesterschap, waarbij we een aanzet hebben gemaakt voor een breed gedragen kwaliteitsstandaard voor behandelingen in de GGZ voor cliënten met hoogbegaafdheid.